Anadolu arısı (Apis mellifera anatoliaca) Türkiye’deki en yaygın arı ırkıdır. Bu arı ırkı, kuzeydoğu ve güneydoğu bölgeleri hariç ülkenin orta kısımlarındaki yerli arı popülâsyonunu oluşturmaktadır. Bu arı ırkı doğu arılarının bir dalı olarak sınıflandırılmıştır. Son zamanlarda yapılan genetik çalışmalar, bu bal arısı ırkının Doğu Avrupa arılarının bir dalı olduğunu doğrulamıştır.
Renk, verim, morfolojik, fizyolojik ve davranış özellikleri bakımından büyük varyasyon gösteren Anadolu arısı, çeşitli bölgelere adapte olmuş birçok ekotipe sahiptir. Anadolu arı ırkının her ekotipi endemik çevresel koşullara sahip yaşam alanında farklı özellikler ortaya koymaktadır. Anadolu arı ırkının en yaygın ekotipleri Muğla arısı ve Orta Anadolu arısıdır.
Anadolu arıları kirli sarı renkte ve küçük vücut yapısına sahiptir. İtalyan, Karniyol ve Kafkas arılarına oranla oldukça hırçın bir ırktır. Bu arı ırkı bazı çok iyi özelliklere de sahiptir. Nektar toplama, kışlama yeteneği ve oğul eğilimi yüksek fakat yağmacılık eğilimi düşüktür. Ayrıca kış döneminde az bal tüketen Anadolu bal arısı ırkı, uygun koşullarda hızlı gelişir.
Besin durumuna bağlı olarak iyi larva besleme eğilimi Anadolu arısının önemli davranış özelliklerindendir. Bunlara ek olarak kovan içerisinde ilave petek örme ve propolisi fazla taşıyıp kullanma gibi arzu edilmeyen özelliklere sahiptir.
Anadolu arsının dil uzunluğu 6.4 milimdir ön kanat uzunluğu 9.20 milimdir 10 kanat genişliği 3.14 mm dir morfolojik özellikleri bakımından Kafkas arısına çok benzeyen bir ırktır, bacak kısımları geniş ve ön kanadı uzundur, vücut büyüklüklerine oranla kısa bacaklara ve kanatlar’a sahiptir. Orta Anadolu arısı çekici bir dış görüşe sahip değildir Kıbrıs arısı büyüklüğünde olup renk ve görünüş itibariyle Kıbrıs arasında olduğu gibi cazibeli ve üniform bir renge sahip değildir morfolojik yönden özellikle renk bakımından açık renklidir, Sarı ara olarak kabul edilmesine rağmen kahverengiye kadar değişen bir renk geçişi görülmektedir.
Orta Anadolu arılarının ekonomik karakterleri koloni davranışları yönünden Üstün özelliklere sahip olduğunu ipli ve planlı bir seleksiyon ve ıslak programıyla çok yüksek basınçlı standartta bir elde edileceğini bilimsel çalışmalarla ispatlanmıştır (adam 1963). Yine Adam (1983) Anadolu ağrısının davranış özellikleri de 30 yılı aşkın süre geç gerçekleştirmiş olduğu bilimsel gezilerde Anadolu ırkının ve melezinin davranış ve performanslarını incelemiş özellikle Anadolu arısı orta Anadolu’nun yüksek rakımı bozkırların aşırı sert koşullarına çok iyi uyum sağladığını gıda kaynağı ve enerjik gıda toplama faaliyetine ve kuzey Avrupa ağrısından daha iyi kışlama getiren sahip olduğu belirtmiştir. Bu arı ırkının önemli kusuru aşırı propolis kullanmasıdır.
Yağmacılık eğilimleri fazla değildir. Adam (1983 ) Türkiye’den ingiltere’ye götürdü koliler üzerinde Anadolu arısının davranış ve performans özelliklerini incelemiş ve bu incelemenin sonucunda Anadolu ağrısının sert iklim koşullarına ve soğuğa uyum sağlaması ile netar toplamadaki çabukluğu gibi özelliklerine dikkat çekmiştir. Anadolu arıları uygun olmayan olağanüstü koşullara dayanıklılık gösterirler yüksek yaşam gücü ve soğuk koşullarda mükemmel kışlama yeteneğine sahiptir. Bu bakımdan Anadolu arı ırkı arılar uzun ve güç kış koşullarında dayanıklılığı ile ön plana çıkmaktadır. Anadolu arısının döl verimi ve yavru yetiştirme yetenekleri bakımından üstün bir ırk olduğu bildirilmesine karşın Anadolu ırkı Ana arıların yumurta bırakma düzeylerinin düşük olduğuna ilişkin bilgiler de mevcuttur ancak diğer ırklarla olan bitlerinin çok verimli oluşturdukları bilinen bir gerçektir. Kuluçka sezonu dışında yavru etkinlikleri diğer ırklar da olduğu gibi düşüktür. Anadolu arıları uygun koşullar oluştuğunda çok yoğun ve hızlı bir yavru yetiştirme faaliyetinde bulunurlar dengeli ve kuvvetli arı popülasyonu oluştururlar.
